โปรแกรมเก็บข้อมูลสุขภาพครัวเรือนติดตั้งใช้งานบนซัมซุง กาแลคซี่ แท็บ สนับสนุนภารกิจแพทย์และเจ้าหน้าที่สถานพยาบาลชุมชนเฝ้าระวังโรคระบาด
วัชรากร หนูทอง หัวหน้าโครงการวิจัยโครงการระบบเก็บแฟ้มข้อมูลหลังคาเรือนแบบพกพาศูนย์เทคโนโลยีอิเล็กทรอนิกส์และคอมพิวเตอร์แห่งชาติ (เนคเทค) กล่าวว่า จากการนำระบบต้นแบบไปทดสอบประสิทธิภาพโดยทีมของ นพ.สุธี สุดดี ที่ปรึกษาโครงการฯ และแพทย์ประจำโรงพยาบาลวารินชำราบ จ.อุบลราชธานี พบว่าสามารถเก็บข้อมูลสุขภาพและสร้างผังเครือญาติในรูปแบบกราฟฟิกได้อย่างแม่น
ระบบเก็บแฟ้มข้อมูลหลังคาเรือนบนอุปกรณ์พกพา เป็นโปรแกรมที่พัฒนาให้ใช้งานบนระบบปฏิบัติการแอนดรอยด์ โดยเลือกทดสอบกับซัมซุง กาแลคซี่ แท็บ ขนาดหน้าจอ 7 นิ้ว ในฐานะโปรแกรมเสริมระบบงานสถานีอนามัย JHCIS v.1.10 (2009) ของศูนย์เทคโนโลยีสารสนเทศและการสื่อสาร สำนักงานปลัดกระทรวงสาธารณสุข เพื่อลดขั้นตอนการจัดเก็บข้อมูลที่ซ้ำซ้อน
นักวิจัยอธิบายขั้นตอนใช้งานว่า สถานีอนามัยที่ต้องการใช้งานเพียงลงทุนซื้ออุปกรณ์พกพาในราคาไม่เกิน 2 หมื่นบาท และลงโปรแกรมที่ทีมวิจัยพัฒนาขึ้น จากนั้นจะสามารถถ่ายข้อมูลสุขภาพผู้มาใช้บริการในชุมชนตนเองจากเครื่องเซิร์ฟเวอร์ไปยังอุปกรณ์แอนดรอยด์ และพกพาไปเยี่ยมเยียนผู้ใช้บริการและอัพเดทข้อมูลได้อย่างง่ายดาย
ระบบดังกล่าวมีโหมดใช้งานหลัก 2 โหมด ได้แก่ โปรแกรมแผนที่ซึ่งอยู่ระหว่างพัฒนาและทดสอบการใช้งาน ในโหมดดังกล่าวเจ้าหน้าที่สามารถกำหนดพิกัดหลังคาเรือนแต่ละหลังด้วยระบบจีพีเอส บนแผนที่กูเกิลแม็พแบบออนไลน์ได้ โดยมีไอคอนแสดงภาวะหลังคาเรือนที่มีผู้ป่วยเรื้อรังเป็นสีแดง และบ้านที่ผู้อาศัยมีสุขภาพปกติเป็นสีเขียวแจ้งให้ผู้ใช้งานทราบอย่างชัดเจน
โหมดต่อมาเป็นโปรแกรมสร้างผังเครือญาติในรูปแบบกราฟฟิก ช่วยให้ผู้เก็บข้อมูลเข้าใจแผนภูมิครอบครัวได้ง่าย เนื่องจากสามารถถ่ายภาพหน้าตาของเจ้าของข้อมูลในแต่ละลำดับลงไปในระบบ รวมถึงแสดงข้อมูลส่วนตัวของแต่ละคนในผังได้อย่างละเอียด อาทิ เลขบัตรประชาชน สิทธิที่ใช้ในการรักษา อายุ เพศ สถานะ โรคประจำตัว ยาที่เคยรับ จำนวนครั้งที่รับการรักษา ประวัติการรักษาเดิม ความเสี่ยงในการเกิดโรคพันธุกรรม ซึ่งระบบสามารถแสดงผลเครือญาติได้ 4 รุ่นอายุคนในปัจจุบัน
เมื่อเจ้าหน้าที่เยี่ยมคนไข้และกรอกข้อมูล ซึ่งสามารถใช้งานในแบบออฟไลน์ได้เสร็จแล้วข้อมูลที่ถูกเก็บในอุปกรณ์แอนดรอยด์จะปรับปรุงข้อมูลล่าสุดอัตโนมัติเมื่อนำไปเชื่อมต่ออุปกรณ์เข้ากับเครื่องเซิร์ฟเวอร์ ด้วยโปรแกรม AutoSync ที่นักวิจัยออกแบบเพื่อรองรับการใช้งานโดยตรง โดยที่ผู้ใช้งานไม่ต้องใช้ทักษะอะไรมากมาย
“โปรแกรมที่พัฒนาขึ้นสามารถแก้ปัญหาการจัดเก็บข้อมูลสุขภาพชุมชนในแบบเดิม ที่ใช้แรงงานคนจดลงกระดาษหลังจากเยี่ยมบ้านผู้ป่วยและต้องกลับมากรอกข้อมูลเข้าระบบงานสถานีอนามัย JHCIS ซึ่งเสี่ยงต่อการคลาดเคลื่อนของข้อมูลในการทำซ้ำ อีกทั้งความเข้าใจยากในสัญลักษณ์ภาพสี่เหลี่ยมและวงกลมที่ใช้แทนเพศหญิงและชาย ไม่สามารถแสดงเป็นรูปหน้าตาของเจ้าของข้อมูลได้โดยตรง ”ผู้พัฒนาระบบกล่าว
ระบบเก็บแฟ้มข้อมูลหลังคาเรือนแบบพกพา จะทำให้แพทย์เฝ้าระวังการเกิดโรคระบาดในกลุ่มเสี่ยงได้สะดวก และกระทรวงสาธารณสุขจัดสรรนโยบายด้านสุขภาพให้แก่แต่ละชุมชนได้อย่างเหมาะสมและคุ้มค่ากับงบประมาณ
สำนักงานพัฒนาวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยีแห่งชาติ อุดหนุนทุนพัฒนาโปรแกรมผู้ช่วยแพทย์ 2 แสนบาท ซึ่งดำเนินการระหว่างเดือนกันยายน-ธันวาคม 2553 ขณะนี้อยู่ระหว่างนำเสนอผลงานไปยังกระทรวงสาธารณสุข เพื่อนำไปสู่การลงทุนขยายผลงานวิจัยไปสู่การใช้งานจริงเชิงพาณิชย์ อีกทั้งอนาคตยังสามารถต่อยอดระบบให้เก็บข้อมูลได้อีกหลากหลาย เท่าที่แพทย์จำเป็นต้องใช้ในการเยี่ยมบ้านคนไข้
ระบบเก็บแฟ้มข้อมูลหลังคาเรือนแบบพกพาของเนคเทคยังได้รับรางวัลชนะเลิศ ในการประกวดพัฒนาแอพพลิเคชั่นบนระบบปฏิบัติการแอนดรอยด์ในงานไทยแลนด์ เกม โชว์ 2011